Nuk mund të mos të të bjerë në sy se shumë shqiptarë që
ngasin makinën apo ulen në sediljen e parë të pasagjerit, veçanërisht meshkujt,
refuzojnë ta venë rripin e sigurisë; u duket si zhburrërim, si përtesë, si
mungesë lirie a ku di unë. Shumë syresh, madje, për të evituar atë sinjalin
"pi - pi - pi...", që bëjnë makinat e reja, e kalojnë rripin mbrapa
sediljes, e fusin pastaj tek ajo kllapa dhe rrinë rehat për shtatë palë qejfe.
Megjithatë unë kam bindjen se shumica e këtyre shqiptarëve nuk do ta blenin
një makinë që nuk ka rripa sigurie sepse do t’u dukej e vjetër, e dalë mode, jo
evropiane, jo në përputhje me statusin që kërkojnë të kenë etj..
Ky raport që kemi me makinat e reja dhe rripat e tyre të
sigurisë më duket një metaforë e mirë për të shprehur raportin tonë me shtetin
e së drejtës, për të cilin një politolog i njohur thotë se demokracia ekziston
vetëm një ditë, atë të zgjedhjeve, kurse tërë periudha që e pason, deri në
zgjedhjet e ardhshme, është (apo duhet të jetë) shtet i së drejtës.
Paradoksalisht shqiptarët, veçanërisht shoferët tanë, edhe
nuk i duan rripat e sigurisë së makinës së shtetit të së drejtës edhe nuk duan
një makinë pa rripa. Këtë paradoks e ndesh shpesh sot jo vetëm duke parë
sjelljen e politikanëve tanë, por edhe kur dëgjon rëndom njerëz të të thonë se
ne nuk jemi të pjekur për demokraci, prandaj na duhet një juntë ushtarake, se
ne nuk jemi pjekur për heqjen e dënimit me vdekje, prandaj duhet ta rikthejmë
atë, se ne duhet të presin edhe tridhjetë vjet për paradën gay&lesibian
etj. e ndërkaq mbi 90% deklarojnë se duan të hyjnë në "makinën"
Evropë ku ekiziston rripi i sigurisë/ligjet që të mbrojnë nga pushtetet e
juntave, ku nuk aplikohet dënimi me vdekje apo që garanton të drejtat e
hmoseksualëve.
Pasja e një makine me rripa sigurie do të duhej të na
induktonte mënçurinë për ta përdorur rripin, duke menduar se ky është fryt i
një përvoje. Të mësosh nga gabimet e të tjerëve i thonë kësaj. Ne nuk e kemi
këtë mënçuri. Po ashtu, pësimi i një aksidenti duhet të na bënte të kuptonim se
sa i rëndësishëm është rripi dhe, paskëtaj, ta vendosnim atë. Kësaj i thonë të
mësosh nga gabimet e tua. Edhe këtë ne nuk e kemi. Duhet të punojë frika ose
respekti për ligjin - sugjerojnë një pjesë. Ne as këtë nuk e kemi. Kështu që,
edhe pas njëzet vjetësh, po vazhdojmë të aplikojmë variantin më të keq: ndonse
kemi pësuar aq e aq aksidente ngulmojmë të mos e vendosim rripin.
Kësisoj, ndërkohë që ne kemi "blerë" një makinë të
kohës, kemi gjetur "kompromisin" që ta ngasim atë sikur jetojmë në
një kohë tjetër, pa i përdorur rripat e saj. E kjo, pa dyshim, na ka ekspozuar
ndaj rreziqeve të shumta. Ja na erdhën zgjedhjet parlamentare, të shtatat që
bëjmë në këta njëzet vjet. Shikoni si shkëlqen makina. Pjesëtarë të shtabeve
elektorale të Tony Blairit dhe të Barack Obamës do të vijnë të organizojnë
fushatat e partive tona. Shikoni pastaj delaratat e shoferëve tanë. Shpallin
fitore të padiskutueshme, pa përfillur as edhe në një moment vënien në diskutim
nga votuesi. Çdo humbje e konsiderojnë se mund të vijë vetëm si rezultat i
veprimeve keqbërëse të kundërshtarit prandaj dhe të papranueshme dhe të
panjohëshme. Sondazhet e besueshme do të duhej të ishin e vetmja pikë referimi.
Por për këto as që bëhet fjalë. Vënia e arbitrit/rripave të sigurisë do të
duhej të ishte garant i numërimit të saktë dhe mosvënies në diskutim të
rezultatit. Por këta rripa janë prapa sediljes. Jo, jo këta tanët nuk duken
sikur janë në një garë se kush të dalë i pari duke garuar në të njëjtin
drejtim, me rripa sigurie shtrënguar fort. Ata shembëllejnë me shoferë që
ngasin makina lluksoze në drejtime të kundërta e që po shkojnë drejt përplasjes
jo vetëm pa rripa sigurie, por edhe pa mend në kokë.
Ka shumë shqiptarë që kësaj here kanë frikë se aksidenti do
të jetë fatal.
(Panorama, 29 mars 2013)
1 comment:
Sa here shkoj nga Amerika ne Kosove e Shqiperi, me habite fakti se njerzit atje drejtojne makinat pa vene rripat e sigurimit, te mos flitet per mosnderimin e rregullave te komunikacionit ne teresi. The si thot mire Zoti Lubonja, ky fenomen shpreh cartazi nji mentalitet te cilit ende I mungon nje culture e nevojshme per qytetrimin modern - si ndjekesve te makinave, ashtu the drejtuesve te shtetit.
Post a Comment