Friday, June 16, 2006

Problemi më i madh që ka PS-ja mund të quhet “çështja morale”

Gazeta Koha Jonë e së mërkurës pati si kryetitull një deklaratë tuajën “bombë” sipas së cilës edhe Presidenti Moisiu është kapur nga mafja. Kemi të bëjmë me deklaratën e një analisti apo kemi të bëjmë me një deklaratë të mbështetur edhe në fakte nga ato që ka për detyrë t’i nxjerrë gazetaria investigative?

Në fakt më duhet ta karrigjoj atë që kam thënë. Më doli nga mendja se sipas kushtetutës Presidenti është garant i unitetit kombëtar. E nëse të gjithë themi se mafja ka kapur shtetin tonë, kjo do të thotë se mafja është një forcë e rëndësishme që bashkëqeveris jetën tonë jo vetëm politike, por edhe atë ekonomike, kulturore e më gjerë, që ka lidhje të ngushta edhe me opozitën, por edhe me mazhorancën, me shoqërinë civile për të mos folur për median. Atëhere si mund ta injorojë atë Presidenti? Duke kthyer projektligjin që ndalon botuesit që kanë media të përfitojnë tendera nga shteti nuk ka bërë tjetër veçse detyrën e tij kushtetuese: ruajtjen e unitetit midis palëve. Ç’kuptim ka t’i kundërvihesh mafjes kur ajo është një faktori aq i rëndësishëm në ekuilibrin tonë ekonomik e kohezionin tonë politik e shpirtëror? E pranoj se duhet të bëj autokritikë. Më parë kam thënë se këtu kemi të bëjmë me konflikt interesi. Gabim e kam edhe këtë. Nuk ka kurrfarë konflikti kur të tërë pushtetet – politike, ekonomike, mediatike janë të grumbuluar në një dorë të vetme. Përkundrazi kemi unitet dhe harmoni të garantuar midis udhëheqjes dhe popullit. A ju kujtohet se sa qetë e kemi kaluar në komunizëm kur nuk kishte pushtete të ndara. Dhe e kam sinqerisht, jo nga frika se mos Presidenti, ashtu si para disa vjetesh kryeministri Nano, shtyn ndonjë nga tendermarrësit e shtetit të më hedhë në gjyq e të më mbajë edhe dy vjet të tjera si i pandehu siç më mbajti ai i pari pse kisha thënë një të vërtetë. Jo, jo, nuk e kam nga frika, por thjesht sepse sa më shumë kalon koha aq më shumë po bindem se pa mafjen ne nuk kemi jetë. Ajo na garanton rendin, ajo na garanton ekonominë, zhvillimin. Shikoni se ç’thotë opozita: lufta kundër korrusionit ka bërë të bjerë ekonomia. Duket se edhe Berisha e ka kuptuar këtë dhe prandaj bëri atë mbledhjen e KRTSH që synonte përshpejtimin e dhënies së lejeve të ndërtimit në Tiranë. Por ai megjithatë kam përshtypjen se mbetet autoritar. Sikur nuk e ka fort qejf ndarjen e pushtetit me të tjerët e mbi të gjitha me mafjen, që në fakt është demokracia. Nano ishte demokrati i vërtetë, por edhe Rama ia kalon në disa pika. Prandaj duhet të bëjmë zgjedhje e të kthehemi atje ku kemi qenë, dmth të vinë specialistët në pushtet se ata dinë se si menaxhohet paraja publike me mafjen. Saliu është i paaftë pikë. Dhe Presidenti duket e ka kuptuar këtë.
Që t’i lemë shakatë vërtet u indinjova kur gazetarja e kohës sonë më mori në telefon dhe më kërkoi të prononcohesha lidhur me faktin se Presidenti e kishte hedhur poshtë projektligjin Lesi-Braçe (të them të drejtën nuk e di a e mbron më socialisti Braçe këtë projekt). Ajo që thashë, se presidentin e ka kapur mafja, çka ishte një deklaratë deduktive më shumë sesa investigative, ishte reagimi i parë i menjëhershëm dhe besoj se reagimi i parë është ai më i vërteti.. Pastaj për të qenë politikisht korrek mund të mendosh e të thuash se nuk është aq e hijshme të atakohet presidenti sepse çfarë mbetet atëhere. Mirëpo unë ngulmoj se presidentët tanë ne i kemi marrë shumë me të mirë (e kam fjalën për dy të fundit Mejdanin dhe Moisiun) edhe për arësyen se duke qenë presidentë na është dashur të ruajmë një respekt për institucionin, por edhe sepse nuk kanë qenë ata protagonistët e të këqijave që e kanë gjetur këtë vend. Ata më shumë kanë ruajtur një pozicion pasiv; mirëpo një hap e ndan pasivitetin nga të qënit në barrikadën së të keqes. Le të marrim rastin e korrupsionit për të cilin e kam atakuar edhe më parë në shtyp presidentin Moisiu se ka qenë tejet pasiv në mbajtjen e qëndrimeve kundër tij. Sipas meje ai duhet të ishte i pari që duhet t’i kërkonte dorëheqjen Sollakut mbasi populli dha verdiktin më 3 qershor se ai votonte kundër korrupsionit të socialistëve. Kjo meqënëse është ai që e ve firmën për Prokurorin. Kurse ai duket sheshit se është bërë mbrojtësi i prokurorit.
Nga sa di unë nga burime mjaft të besueshme edhe presidenti Mejdani edhe Moisiu kanë pasur nga SHIK-u informacione jo të pakta – që ua garanton roli i tyre institucional – mbi atë se çfarë ka ndodhur në fushën e korrupsionit. Për ta thënë më shqeto ata e dinë ndoshta më mirë se kushdo se sa të besueshme dhe sa jo janë ato dosjet e përfolura që prokuroria nuk i hap. Është e vërtetë që ligji atyre nuk ua imponon që këto dokumenta t’i dërgojnë në Prokurori me shënimin “të ndiqet”. Por përveç ligjit ka edhe një ndërgjegje që duhet të mos e lerë të qetë edhe qytetarin më të thjeshtë kur mëson se sa thellë ka hyrë e keqja, e jo më Presidentin. Qëndrimi i tyre pasiv ndaj shumë skandaleve korruptive, ndaj shumë privatizimesh që ulërasin me të madhe se kemi të bëjmë me një grabitje në dritë të djellit, për të mos folur për shkatërrimin që i ka bërë mafja e ndërtimit qyteteve, natyrës, bregdetit deri ajrit që thithim, të çon vetvetiu në konkluzionin se edhe ky institucion në mënyrë direkte apo indirekte është i kapur.


Kohët e fundit ka pasru një trysni të madhe nga qeveria përsa i përket luftës kundër korrupsionit dhe krimit. Një pjesë kjo i ka shqetësuar përsa i përket cënimit të të drejtave të njeriut. Si e gjykoni këtë atmosferë të krijuar?

Lidhur me të drejtat e njeriut duhet të kemi parasysh se një nga të drejtat themelore të njeriut është barazia e të gjithëve përpara ligjit. Sistemi i korrupsionit i ndërtuar nga socialistët ka ndërtuar një kastë e cila vetëm këtë parim themelor të të drejtave të njeriut nuk e njeh dhe nuk e respekton. Me një fjalë lidhja e politikës me biznesin në format korruptive si dhe me krimin ka krijuar një kastë abuzuesish të mbrojtur që sa më shumë ka rrjedhur koha aq më shumë kanë abuzuar në kurriz të të tjerëve që janë shumica e shqiptarëve. Besoj se të gjithë bijem dakort se PS u rrëzua nga pushteti me votë për shkak se kishte krijuar këtë sistem që i jepte mundësi njerëzve të saj të grabisnin pa u ndëshkuar. Përveç kësaj ajo krijoi edhe një sistem vlerash të mbrapshtë ku vetëm puna e ndershme dhe me djersën e ballit nuk stimulohej, përkundrazi stimulohej çdo lloj matrapazi dhe mashtruesi dhe spekulanti dhe trafikanti. Edhe kjo e ka rritur ndjenjën e padrejtësisë në vend. Kjo është atmosfera që ka mbizotëruar në kohën e socialistëve e që tani është tronditur disi. Prandaj kur flasim për të drejta të njeriut të kërcënuara sot – çka kam vënë re se e bëjnë edhe disa OJQ – duhet të kemi parasysh se dhunimi i të drejtave të njeriut bazën e ka tek pabarazia përpara ligjit.
E mu tek çështja e barazisë apo pabarazisë përpara ligjit mbetet shqetësimi se mos lufta kundër korrupsionit ve në rrezik të drejtat e njeriut. Në thelb rreziku ka të bëjë me atë që kjo luftë mund të bëhet në mënyrë selektive nga PD duke e përforcuar në vend se luftuar përvojën e deritanishme sipas së cilës që të jesh më i barabartë se të tjerët përpara ligjit në Shqipëri duhet medoemos të marrësh pushtetin politik. Mirëpo ka qenë pikërisht ky shqetësim i ngritur me të drejtë e në mënyrë të vazhdueshme që mesa duket bëri që nën goditjen e ligjit të bijen të parët funksionarë të PD-së. Rrugë tjetër për fillimin e dinamikës së funksionimit të ligjit e daljes nga sistemi i bashkëfajësisë e pandëshkueshmërisë më duket se nuk ka. Është një proces që duhet ndërtuar hap pas hapi. Pra inisiativën e luftës kundër korrupsionit që e ka mazhoranca dhe që e vetme rrezikon ta shtrembërojëo ta përdorë për qëllime pushteti ne duhet ta korrigjojmë e ta fusim sa të jetë e mundur në hullinë e vendosjes së drejtësisë dhe të barazisë përpara ligjit. Përndryshe do të mbetemi në batakun ku kemi qenë.


Kryetari i PS Edi Rama ka shpallur ndarjen nga PS e vjetër. Si mendoni a mjaftojnë trukimet e statutit dhe të tjera masa të ngjashme që një pjesë i quajnë fasadë dhe dekor për t’u ndarë nga PSja e vjetër?

Para së gjithash Edi Rama duhet ta bëjë të qartë nëpërmjet një analize të thellë dhe transparente ndaj publikut se ç’kupton ai me “Ps të vjetër”. Sipas meje problemi më i madh që ka PS-ja e re dhe e vjetër është ajo që po të huazoja një term të Berlinguerit, që e gjen vazhdimisht prezent edhe në komentet dhe analizat e politikës së sotme të përditshme italiane, mund të quhet “çështja morale”. Me çka kuptohet jo vetëm degradimin moral i politikanëve si individë, as vetëm ai degradim që sjell qënia për një kohë të gjatë në pushtet, por ngritjen e këtij degradimi individësh në nivelin e ndërtimit të një sistemi politik që e ka kthyer politikën në mjet përfitimi të paturëpshëm e të pandëshkueshëm në kurriz të njerëzve në vend se në ideal shërbimi për ta. Mua më duket se një nga shembujt e këtij degardimi është vetë kryetari aktual i PS Edi Rama. E në përgjithësi ajo që ve re unë është se degradimi moral nuk është i lidhur me moshën më të vjetër. Përkundrazi njerëz si Rama që konsiderohen brezi i të rinjve kanë dhënë fatkeqësisht shenja më të theksuara të këtij degardimi. E jo vetëm të degradimit personal siç e thashë, por edhe të vullnetit të mbrapshtë për të ndërtuar e perfeksionuar sistemin e korrupsionit, të personalizimit dhe privatizimit të institucioneve shtetërore. Pastaj, nuk e di për çfarë braktisje të PS së vjetër bën fjalë Rama kur nga sa shohim askush atje nuk guxon të thotë një fjalë të keqe për ish kryetarin Nano i cili u bë simboli i degradimit moral të PS. PS-ja e vjetër është PS e Nanos apo jo? Përndryshe pse e quajnë lideri historik?
Gjithashtu, po te vesh re Rama akuzat ndaj mazhorancës i ka përqëndruar në një pikë të vetme: paaftësia e Sali Berishës. Madje po ta vini re ai nuk përmend askend tjetër tek PD-ja. Duket sikur po të hiqet Sali Berisha që andej punët në Shqipëri do të shkojnë mirë sipas Ramës. Kjo tregon se mungon një analizë e thellë e problemeve që ka Shqipëria që kërkojnë ndryshim. Kurse e gjithë reforma e së majtës përmblidhet në përpjekjne për bashkim: “po të jemi të bashkuar nuk ka zagar e polic të korruptuar të Sali Berishës që të na pengojë fitoren” – tha Rama në një deklaratë të fundit. Një njeri që bën një deklaratë të tillë nuk ka se si mendon për pastrim të PS e distancim nga PSja e vjetër. Sepse nëse flitet për bashkim lind pyetja për çfarë distancimi nga PSja e vjetër bëhet fjalë. Po të kesh parasysh Meta u distancua duke akuzuar për korrupsion dhe duke kërkuar distancimin e PS ose më mirë të them pastrimin e PS nga të korruptuarit. Mirëpo unë nuk kam parë ndonjë pastrim e megjithatë Meta u bashkua. Ndërkaq lufta kundër korrupsionit është demonizuar nga PSja dhe duket sheshit se të gjithë janë mbledhur grushtbashkuar për të mbrojtur veten. Atëher për çfarë distancimi dhe nga kush bëhet fjalë? Për mua kemi t ëbëjmë me truke demagogjike.
(Rubrika Përpjekja, Standart, 10 qershor 2006)

1 comment:

Anonymous said...

Dear Fatos:
I am sorry to contact you via your blog, but I have been unable to find contact information. Irena Grudzinska Gross at the Institute for Human Sciences (www.bu.edu/ihs) is trying to reach you. Would you very kindly contact her at iggross@bu.edu?
Sincerely,
Elizabeth Amrien